دانشگاه صنعتی شریف تهران

دانشگاه صنعتی شریف دانشگاهی دولتی واقع در خیابان آزادی تهران، ایران است. این دانشگاه در سال ۱۳۴۴ با نام دانشگاه صنعتی آریامهر بنیانگذاری گشت که پس از انقلاب اسلامی، در آبان ۱۳۵۸، به‌افتخار یکی از دانش‌آموختگان آن، مجید شریف واقفی، به دانشگاه صنعتی شریف تغییر نام داد. دانشگاه صنعتی شریف در محله طرشت تهران در نزدیکی میدان آزادی واقع شده، و پردیسی نیز در جزیره کیش در خلیج فارس دارد.

این دانشگاه بسیاری از بهترین دانشجویان ایران را جذب می‌کند. از ۵۰۰ هزار نفری که هر ساله در کنکور پذیرفته می‌شوند، ۸۰۰ نفر بالا می‌توانند وارد این دانشگاه بشوند. این مرکز به عنوان دانشگاه ام‌آی‌تی ایران خوانده شده‌است. دانش‌آموختگان این دانشگاه سهم عظیمی از نخبگان اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران را تشکیل می‌دهند. این دانشگاه در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان که در ۵۰ سال گذشته تأسیس شده‌اند ۴۰۰م است.

دانش‌آموختگان این دانشگاه، به دلیل اعتبار مناسب آن، برای انتصاب در مدیریت‌های علمی، فنی و اجرایی بخت زیادی دارند و به‌علاوه در آزمون‌های متمرکز ورودی کارشناسی ارشد از نظر میانگین نمرات و درصد قبولی از کارشناسی به کارشناسی ارشد در رشته‌های فنی، مهندسی و علوم پایه مقام بالایی را در بین دانشگاه‌های کشور داشته‌اند. همچنین تعداد زیادی از دانش‌آموختگان این دانشگاه، برای ادامهٔ تحصیل عازم کشورهای دیگر می‌شوند.

این دانشگاه در حال حاضر دارای ۴۸۴ عضو هیئت علمی است که از این تعداد ۱۸۱ نفر استاد، ۱۰۵ نفر دانشیار، ۱۷۶ نفر استادیار، ۲۰ نفر مربی و ۲ نفر مربی آموزشیار می‌باشند. طی پنج سال گذشته بیش از ۹۰ درصد از پذیرفته شدگان مقطع کارشناسی کنکور سراسری دانشگاه‌ها با رتبه‌های بین ۱ تا ۱۰۰ و بیش از ۵۰ درصد پذیرفته شدگان با رتبه‌های بین ۱ تا ۵۰۰، دانشگاه صنعتی شریف را برای ادامه تحصیل خود برگزیده‌اند. برگزاری مسابقات جهانی برنامه‌نویسی دانشجویی ACM، ماراتون برنامه‌نویسی تلفن همراه، مسابقات Robocup، مسابقات خودروهای هیبریدی و مسابقات ملی شناورهای هوشمند، مسابقات رباتیک و ده‌ها برنامه متنوع و جذاب از فعالیت‌های عمده علمی دانشجویی این دانشگاه است. با انجام سالانه ده‌ها میلیارد تومان قرارداد ارتباط با صنعت و ثبت بیش از ۲۰۰۰ مقاله ISI در دو سال گذشته، به عنوان پیشگام دانشگاه‌های کشور در انجام پژوهش‌های کاربردی بوده و تلاش دارد تا چرخه آموزش تا صنعت را به نحو احسن عملیاتی سازد.

دانشگاه صنعتی آریامهر
دانشگاه صنعتی آریامهر در ۱۰ آبان ۱۳۴۴ با هدف تربیت و تأمین بخشی از نیروهای متخصص مورد نیاز ایران، در سطوح بالای علمی، به فرمان سلطنتی محمدرضا پهلوی و به دست دکتر محمد علی مجتهدی تأسیس گردید. فرمان تأسیس دانشگاه حاوی دو مأموریت بود، نخست از دانشگاه خواست تا «متخصصانی با آگاهی وسیع علمی و کاردانی و خبرگی فنی مورد نیاز صنایع سنگین ایران تربیت کند. فرمان دوم می‌خواست تا دانشگاه یکی از موسسات پیشرو جهان از طریق تحقیق در زمینه‌های علمی و فنی شود. این نخستین بار بود که تحقیق علمی از طریق دستورالعمل دانشگاهی ایرانی ابلاغ می‌شد. این فرمان همچنین دانشگاه را ملزم می‌کرد تا کمتر از یک سال تا ۳۰ شهریور ۱۳۴۵، فعالیت خود را آغاز کند و اعلام کرد که شاه ریاست اسمی دانشگاه را عهده‌دار خواهد بود. شاه آموزش عالی را در صدر برنامهٔ اصلاحی خود قرار داد. او تعداد بی‌سابقه‌ای دانشجو به آمریکا فرستاد و در شراکت با هاروارد، جرج‌تاون و کلمبیا دانشگاه‌های جدید تخصصی تأسیس کرد. با این همه، او ام‌آی‌تی را مدلی ضروری برای ایران سریعاً در حال صنعتی‌شدن قلمداد می‌کرد. او هنگام انتصاب حسین نصر (نخستین ایرانی دانش‌آموختهٔ ام‌آی‌تی) توضیح داد که یک ام‌آی‌تی ایرانی می‌خواهد، نه هاروارد یا پرینستون ایرانی، چرا که ایران به «آموزش از نوع حل مسئله» نیاز دارد.

در چنین وضعیتی، در سال ۱۳۴۳، محمدرضاشاه پهلوی، مجتهدی را احضار کرد و به او دو انتخاب داد: 

۱- تأسیس دانشگاهی جدید برای توسعهٔ علوم و مهندسی در ایران همگام با موسسات پیشروی جهان برای کمک به صنعتی‌کردن ایران

۲- نظارت بر دانشجویان ایرانی در اروپا. 

مجتهدی گزینهٔ نخست را انتخاب کرد

مجتهدی چند سال پیش از مرگ، در مصاحبه‌ای متفاوت بیان کرد که وی این تصمیم را به خاطر اعتقاد به این که نمی‌خواست فرصت «ایجاد دانشگاهی که ایرانیان مستعد بتوانند آموزش ببینند، اعتماد به نفس و انضباط کسب کنند، شهروندان برجسته‌ای شوند که کشور را در آینده توسعه دهند» را از دست بدهد. او از موانع پیش رو برای ایجاد یک دانشگاه به‌خوبی آگاه بود. این موانع، در آن سال‌ها که وی مسئولیت دانشگاه را عهده‌دار بود، عبارت بودند از:

1. دفع بازرسی دولت و قوانین همراه که با وابستگی به بودجهٔ اندک دولت تشدید شده بود. قوانین حکومتی که با بودجهٔ اندک همراه بود به او اجازه نمی‌داد تا استادانی را که وی نیاز داشت، استخدام کند، حقوق مکفی به آن‌ها بپردازد، تجهیزات آموزشی و تحقیقی در زمانی که وی برنامه‌ریزی کرده بود را خریداری کند و درهای دانشگاه را پس از چند ماه برای اولین گروه دانشجویان باز کند.

2. استخدام استادان شایسته از خارج که بتوانند بهترین کیفیت آموزش را همسو با بهترین موسسات آموزشی جهان ارایه کنند.

ایجاد یک فرهنگ سازنده برای توسعهٔ علم و فن‌آوری؛ به عبارت دیگر، محیط پژوهشی که زمینهٔ اکتشاف علمی و نوآوری فن‌آورانه را در رقابت با فرهنگ‌های مشابه در موسسات پیشرو جهان به وجود آورد.

3. تجهیز دانشجویان با کتب درسی، منابع مرجع و دیگر منابع آموزشی که برای آموزش و پژوهش مطلوب ضروری اند.

با استخدام حدود ۵۰ عضو هیئت علمی، در اولین دورهٔ پذیرش دانشجو در مهر ۱۳۴۵، حدود ۴۰۰ دانشجو در رشته‌های مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی و مهندسی متالورژی پذیرفته شدند. سال بعد دانشکده‌های «فیزیک»، «علوم ریاضی» و «مدیریت صنعتی و اقتصاد مهندسی» ایجاد شدند. در سال ۱۳۴۸، دانشکده شیمی تأسیس شد و همچنین دانشکده مدیریت صنعتی و اقتصاد مهندسی در سطح کارشناسی دانشجو پذیرفت و به دانشکده مهندسی صنایع تغییر نام داد. در سال ۱۳۵۰ نیز دانشکده مهندسی عمران فعلی با نام دانشکده مهندسی سازه تأسیس شد.

دانشگاه صنعتی شریف
پس از انقلاب اسلامی ایران، مجموعهٔ دانشگاه صنعتی آریامهر اصفهان و تهران به دو دانشگاه صنعتی تهران و دانشگاه صنعتی اصفهان تفکیک شدند. نام دانشگاه صنعتی تهران در همان ماه‌های نخستین پس از پیروزی انقلاب، طی یک نظرسنجی، به احترام مجید شریف واقفی که از فارغ التحصیلان دوره اول مهندسی برق این دانشگاه بود و پیش از انقلاب کشته شده بود دانشگاه صنعتی شریف نام‌گذاری شد.

این دانشگاه در مقایسه با بسیاری از دانشگاه‌های ایران و جهان، دانشگاهی جوان و در حال رشد است.

این دانشگاه به همراه «دانشگاه صنعتی اصفهان» (دانشگاه صنعتی آریامهر اصفهان سابق) مستقیماً بر اساس ساختار دانشگاه‌ام آی تی در آمریکا الگوبرداری گردیدند. معمار اصلی آن حسین امانت، طراح و معمار مشهور ایرانی بود.

از جمله وقایع رخ داده در این دانشگاه تدفین کشته‌شدگان جنگ در آن و اعتراضات پس از آن بود.

دانشمندان و دانشگاهیان برجسته بین‌المللی از این دانشگاه بازدید و در آن سخنرانی کرده‌اند که از آن جمله بازدید جوزف تیلور و توماس شلینگ در سال ۱۳۸۶، بازدید برتون ریشتر در خرداد ۱۳۸۷، رئیس انجمن دانشگاه‌های آمریکایی به همراه چند تن از رؤسای چند دانشگاه آمریکا از جمله دانشگاه‌های کُرنِل، کارنِگی مِلون، فلوریدا، مِریلند، رایس و کالیفرنیا دیویس در سال ۱۳۸۷، برنده نوبل فیزیک، کنستانتین نووسلوف و جایزه فیلدز ۲۰۱۰، سدریک ویلانی در سال ۱۳۹۴ اشاره کرد.

۱۲۵ نفر از استادان دانشگاه صنعتی شریف، طی بیانیه‌ای در روز ۵ خرداد ۱۳۸۸ در آستانهٔ انتخابات ریاست جمهوری، خواستار تبلور عقلانیت در مدیریت کشور و مشارکت فعال در انتخابات شدند. در این بیانیه از خارج کردن تدریجی متخصصان باتجربه از دایرهٔ تصمیم‌گیری، عدم ثبات مدیریتی، گسترش واردات کالاهای مصرفی به بهای ضربه به تولیدات داخلی، به رکود کشاندن اقتصاد برای جبران اسراف‌کاری‌ها و بی برنامگی‌های گذشته، عدم بهبود شاخص‌های رشد و بیکاری و تورم با وجود درآمدهای کلان نفتی، پسرفت شاخص‌های خط فقر و نابرابری‌های اقتصادی و گریختن از حسابرسی و قوانین مصوب انتقاد شده‌است. انتقاد از تنزل گفتمان اجتماعی صرفاً به دادوستدهای پولی با وجود ادعاهای ارزشمدارانه، تکیه بر شعارهای عوام‌پسند نظیر مبارزه با مافیا و مظلوم‌نمایی با وجود در اختیار داشتن تمام ابزار قدرت، تحقیر مردم و سعی در تطمیع آنان به نام عدالت‌طلبی از خزانه ملی، شکستن حرمت بزرگان و اندیشمندان و همچنین سوءاستفاده از احساسات پاک دینی و عدالت‌طلبانه مردم در جهت فعال کردن شکاف‌های فرهنگی و طبقاتی، با ایجاد تضاد و تفرقه در سطح ملی از بخش‌های دیگر این بیانیه‌است. این بیانیه توسط شماری از برجسته‌ترین استادان و مدیران این دانشگاه از جمله رؤسای دانشکده‌های برق، مکانیک، کامپیوتر، عمران، مهندسی شیمی و نفت و شیمی و همچنین استادان صاحب‌نامی چون یحیی تابش، جواد صالحی، محمدعلی نجفی، محمد اردشیر، حسام الدین ارفعی، فرهاد اردلان، مهدی بهادری نژاد، محمد قدسی، علینقی مشایخی و حسین معصومی همدانی امضاء شد. این بیانیه بازتاب زیادی در مطبوعات منتقد دولت داشت.

برند دانشگاه صنعتی شریف در سال ۱۳۹۲ در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.

۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵، هم‌زمان با پنجاهمین سالگرد تأسیس دانشگاه صنعتی شریف، جشن ویژه‌ای در سالن بزرگ تربیت بدنی این دانشگاه برگزار شد. مراسم جداگانه‌ای در دانشکده‌ها و سایر مراکز این دانشگاه تدارک دیده شده بود. استادان و فارغ التحصیلان نامداری در این رویداد شرکت و سخنرانی کردند که از جملهٔ آن‌ها می‌توان از پروفسور بهزاد رضوی، پروفسور محمد شاهیده پور، پروفسور محمدرضا کاظم پور مفرد، دکتر مونا جراحی، دکتر جواد صالحی، دکتر علی اکبر صالحی، عادل فردوسی پور، دکتر جمال الدین گلستانی و دکتر محمدرضا عارف نام برد.

نمای جنوبی ساختمان ابن سینا ساختهٔ حسین امانت (سابقاً: ساختمان مجتهدی)

پردیس بین‌الملل
پردیس بین‌الملل دانشگاه صنعتی شریف در جزیرهٔ کیش دانشجو می‌پذیرد. این واحد دانشگاهی در حال حاضر در سه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های فنی و مهندسی و همچنین کارشناسی ارشد مدیریت اقدام به پذیرش دانشجو می‌نماید. این پردیس در سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را در ضلع شمال غربی میدان امیرکبیر کیش آغاز کرد. مدرسه کسب و کار پردیس بین‌الملل کیش دانشگاه شریف برگزارکننده دوره‌های یکساله نیمه حضوری DBA و دوره مجازی DBA و همچنین دوره نیمه حضوری MBA و دوره مجازی MBA می‌باشد.

مرکز خدمات آزمایشگاهی (آزمایشگاه مرکزی)
این مرکز برای ارائه خدمات آزمایشگاهی پیشرفته و متمرکز، هم به دانشجویان و استادان دانشگاه و هم دیگر پژوهشگران کشور راه اندازی شده‌است. این مرکز به مجموعه‌های میکروسکوپی، مشخصه یابی و آنالیز مجهز است.

کتابخانه
کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف شامل کتابخانه مرکزی و ۹ کتابخانه اقماری و تخصصی می‌باشد که هم‌زمان با تأسیس دانشگاه در سال ۱۳۴۴ کار خود را شروع کرد. کتابخانه مرکزی در ساختمان ۵ طبقه دکتر مجتهدی واقع می‌باشد. کتابخانه‌های اقماری که کتابخانه شعب نیز نامیده می‌شوند شامل کتابخانه‌های زیر می‌باشند:

طبع گزارش سالانه کتابخانه مرکزی، در سال ۱۳۸۹ در کتابخانه مرکزی و شعب بیش از ۲۵۱۰۰ عنوان کتاب فارسی و بیش از ۷۷۷۰۰ عنوان کتاب لاتین چاپی وجود دارد. پایان‌نامه‌های فارسی و لاتین به تعداد بیش از ۱۱۳۰۰ عنوان، آرشیو نشریات لاتین و فارسی چاپی با بیش از ۲۲۰۰ عنوان به علاوه نشریات الکترونیکی که به بیش از ۱۰۰۰۰ عنوان می‌رسد و نیز منابع دیداری و شنیداری با بیش از ۱۰۰۰۰ عنوان منابع آفلاین سایر فقره‌های اطلاعاتی کتابخانه را تشکیل می‌دهد.

دانشگاه صنعتی شریف به خاطر پیوستن شمار زیادی از دانش‌آموختگانش به دنیای آکادمیک شناخته شده‌است. برای نمونه، مریم میرزاخانی، استاد فقید دانشکده ریاضی دانشگاه استنفورد و نخستین زن برندهٔ مدال فیلدز از آن جمله‌اند.

شماری از دانش آموختگان در صنعت فعال بوده‌اند. اکبر ترکان وزیر سابق راه و ترابری، منوچهر منطقی، مدیرعامل سابق ایران خودرو، احمد قلعه بانی، مدیرعامل سابق سایپا، و مهدی میرمعزی مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران از آن جمله‌اند.

بسیاری از دانش آموختگان دانشگاه وارد سیاست شده‌اند، از جمله محمدعلی نجفی شهردار تهران، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، محمد عطریانفر، رئیس سابق شورای شهر تهران مرتضی الویری، شهردار سابق تهران، علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و مدیرعامل سابق سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و محسن سازگارا، فعال سیاسی و مقام سابق دولتی. رضا اردکانیان وزیر نیروی ایران نیز فارغ‌التحصیل و عضو هیئت علمی این دانشگاه است.

برخی از اعضای اپوزیسیون خارج از ایران نیز فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریفند. از آن جمله فؤاد مصطفی سلطانی، رهبر سابق کومله و مریم رجوی.

شماری از فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف فعالیت خود را در ورزش حرفه‌ای پی گرفته‌اند، از آن جمله علی دایی، سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران. عادل فردوسی‌پور، گزارشگر فوتبال،محمد فارسی،عضو سابق تیم ملی کشتی ایران و الشن مرادی استاد بزرگ شطرنج نیز از دانش آموختگان دانشگاه هستند.

دیگر چهره‌های فارغ‌التحصیل شریف شامل پیمان یزدانیان، آهنگساز و محمدجواد لاریجانی، رئیس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی هستند.

کوهیار گودرزی بلاگر سابق نیز از دانشجویان این دانشگاه بود. امید کوکبی، از دانش آموختگان فیزیک، که محقق پسادکتری دانشگاه تگزاس در آستین بود، پس از ورود به ایران دستگیر و مدتی زندانی شد.

حمید بابایی زندانی سیاسی دانش‌آموخته این دانشگاه بوده‌است.

شماری از دانشمندان هسته‌ای ترور شده ایران، از جمله شهدای این دانشگاه هستند.